16ο Δημοτικό Σχολείο Βέροιας

…….Από βραδύς είχαν φτάσει τα μαντάτα στη Βέροια. Όπου να ?ναι μπαίνει ο ελληνικός στρατός στην πόλη ελευθερωτής και νικηφόρος. Έλληνες και Τούρκοι σε μεγάλη αναστάτωση, διλήμματα, φόβος και προσμονή.
Τούρκοι φορτώνουν την πραμάτεια τους και προσπαθούν να φύγουν. Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός γεμίζει από απελπισμένους ανθρώπους που αφήνουν τα σπίτια όπου γεννήθηκαν και παίρνουν τους δρόμους της φυγής.
Βεροιωτάδες φίλοι τους προσπαθούν να τους πείσουν ότι δεν κινδυνεύουν, πως δεν πρέπει να φύγουν. Τόσα χρόνια έζησαν μαζί, κι αν δημιουργούνταν εντάσεις δεν έφταιγε ο λαός. Αυτοί που ήταν ψηλά, που διοικούσαν, που αποφάσιζαν, που εφάρμοζαν, έφταιγαν.
Και τώρα το άπιαστο όνειρο για λευτεριά γίνεται σκληρή πραγματικότητα. Πρέπει να το αντιμετωπίσουν. Και το έκαναν. Ο καθένας με τον τρόπο του και για τους δικούς του λόγους.
Έλληνες και Τούρκοι Προύχοντες με τη συμμετοχή του Μητροπολίτη Καλλίνικου και του Τούρκου Δημάρχου Αλή Χαλίλ Βέη πραγματοποιούν σύσκεψη στη Μητρόπολη και αποφασίζουν να αλληλοπροστατευτούν. Να μην αλλάξει η πόλη, να μη γίνουν βανδαλισμοί και σφαγές, παρά μόνο να νιώσουν τον αέρα της λευτεριάς και να βοηθηθούν μεταξύ τους, όπως έμαθαν να κάνουν απ΄ τη μέρα που γεννήθηκαν. Όχι ότι δεν υπήρχαν ακραίες συμπεριφορές από την πλευρά των κατακτητών. Ήταν όμως περιορισμένες.

Μόνο μετά την ατυχή κατάληξη της επανάστασης του 1878 είχαν χειροτερέψει τα πράγματα. Είχαν αγριέψει. Γι αυτό η ανάγκη για λευτεριά ήταν ακόμα πιο μεγάλη, όπως και οι ελπίδες που ποτέ δεν έσβησαν μα κρυφόκαιγαν και περνούσαν από γενιά σε γενιά στο μυαλό και την καρδιά τους. Έπρεπε όμως οι απλοί άνθρωποι να προστατέψουν τους φίλους και γείτονες. Οι δε προύχοντες την περιουσία τους και τα οφίτσιά τους.
Έτσι η πόλη το αξέχαστο μεσημέρι της Τρίτης 16 Οκτωβρίου παραδίδεται αναίμακτα και κατόπιν συμφωνίας στα χέρια των Ελλήνων

Την επόμενη ημέρα αφού έγινε πανηγυρική Θεία Λειτουργία στο Μητροπολιτικό Ναό, με την παρουσία του Διαδόχου, όλων των τοπικών αρχών , ακόμα και μουσουλμάνων αξιωματικών και πολιτών, ο ελληνικός στρατός αναχώρησε από την πόλη κατευθυνόμενος προς τη Νάουσα και τα Γιαννιτσά.
Ύστερα λοιπόν από την απελευθέρωση της πόλης, η ζωή μεταξύ ανθρώπων διαφορετικών φυλών και θρησκευμάτων συνεχίστηκε κανονικά και συμβίωναν ειρηνικά μέχρι το 1922, όταν ακολούθησε η ανταλλαγή των πληθυσμών.
Μεταξύ δε 1914-18 στην πόλη δημιουργήθηκε στρατιωτικός καταυλισμός με την παρουσία Γάλλων κυρίως και Άγγλων στρατιωτών και ταυτόχρονα στήθηκε νοσοκομείο από τον Ερυθρό Σταυρό, προκειμένου να νοσηλεύονται οι τραυματίες πολέμου, δεδομένου ότι οι βαλκανικοί πόλεμοι συνεχίστηκαν, αλλά και ασθενείς, καθώς φυματίωση και ελονοσία θέριζαν.

πηγή: Η απελευθέρωση της πόλης μέσα από κείμενα του 20ου αιώνα- Νικολέτα Φλιάταρη ΕΜΙΠΥ