16ο Δημοτικό Σχολείο Βέροιας

Η εβραϊκή παρουσία στη Βέροια χρονολογείται από τα ρωμαϊκά χρόνια. Την εποχή εκείνη (50 ή 51 και 57 μ.Χ.) επισκέφθηκε την πόλη ο Απόστολος Παύλος και κήρυξε στη συναγωγή της. Αν και δεν διαθέτουμε συγκεκριμένα στοιχεία, είναι πιθανό ότι υπήρχε μία μικρή εβραϊκή κοινότητα στη Βέροια στα ρωμαϊκά και στα βυζαντινά χρόνια. Η κοινότητα αυτή διευρύνθηκε προς το τέλος του 15ου αιώνα με την άφιξη πολυάριθμων Εβραίων από την Ισπανία και την Πορτογαλία.
Η εβραϊκή κοινότητα της Βέροιας διατηρούσε πάντοτε στενότατους δεσμούς με τις γειτονικές μεγάλες εβραϊκές κοινότητες της Θεσσαλονίκης και του Μοναστηρίου. Τη μνημονεύει ο Τούρκος περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή, που επισκέφθηκε την πόλη το 1668. Επίσης ο Γερμανός ιστορικός A. Stuck, ο οποίος πέρασε από τη Βέροια στις αρχές του 20ου αιώνα, αναφέρει την ύπαρξη 600 Ισπανοεβραίων. Το 1943 κατοικούσαν στη Βέροια 850 Εβραίοι, από τους οποίους οι 680 εκτοπίστηκαν και εξοντώθηκαν από τους Γερμανούς Ναζί κατακτητές στο στρατόπεδο του θανάτου Άουσβιτς – Μπίρκεναου. Σήμερα κατοικούν στη Βέροια δύο εβραϊκές οικογένειες.

Συναγωγή

Η Συναγωγή βρίσκεται στη βορειοδυτική πλευρά του εσωτερικού της εβραϊκής συνοικίας δίπλα στην όχθη του Τριποτάμου. Χτίστηκε ή επισκευάστηκε εκ βάθρων με σουλτανικό φιρμάνι του 1850. Συγκεντρώνει αρχιτεκτονικά στοιχεία προγενέστερών της μικρών συναγωγών της Θεσσαλονίκης. Τέσσερις κίονες στο κέντρο του χώρου ορίζουν το Βήμα (Τεβά), ενώ το Ιερό (Εχάλ) βρίσκεται στον ανατολικό τοίχο. Το πάτωμα είναι φτιαγμένο από ξύλινες σανίδες και στο κέντρο είναι διακοσμημένο με μωσαϊκά διακοσμητικά πλακάκια. Πίσω από τη συναγωγή διασώζεται ακόμη το μικβέ (θρησκευτικός λουτρώνας).